+31 (0)6 - 30 38 67 12 |  info@marceljaasma.nl
De Porseleinzwam met doorzichtige hoed en lamellen met druppels eraan, leent zich uitstekend voor een nieuw sieraadontwerp


Paddenstoelenfotografie: De nieuwe passie van goudsmid Marcel Jaasma

“Juwelen van de natuur”

Hij is al 26 jaar goudsmid in Emmeloord en begon twee jaar geleden zijn sieraden zelf te fotograferen met behulp van macrofotografie. Vandaar was het voor Marcel Jaasma een kleine stap naar natuurfotografie. Hij ging paddenstoelen fotograferen met een macrolens en gebruikte het als inspiratiebron bij het goudsmeden. De eerste “Franjehoedring” is geboren en als het aan Jaasma ligt zullen er nog vele paddenstoelensieraden volgen.

Een nieuwe lijn in zijn werk, zo zou je het kunnen noemen. In zijn atelier in het hartje van de Noordoostpolder vind je naast de werkbank en de tentoongestelde sieraden ook levensgrote afbeeldingen van ”extravagante” paddenstoelen zoals de Zadelzwam, de Vroege Franjehoed en de Mestinktzwam. Niet zo maar uit de losse pols geschoten foto’s, maar contrast- en kleurrijke composities waar vele uren en soms wel dagen werk in zit. “Het is voor mij echt een passie om de ideale compositie te vinden”, vertelt Jaasma. “Ik zoek gave modellen, ofwel solitair of in een groepje. Maar nog belangrijker is de natuur erom heen. Die is onvoorspelbaar en moet versterkend werken voor de paddenstoel. Het vormt een meerwaarde om het onderwerp beter te laten uitkomen.” Waarom paddenstoelen? “Dat vind ik zulke mooie objecten. Daar kan ik wel uren naar kijken. De structuren van een paddenstoel zijn zo bijzonder, zowel de hoed aan de bovenkant als de lamellen aan de onderkant. Het zijn echt de juwelen van de natuur!”.

Polderpromotie

“Ik ben altijd al een natuurliefhebber geweest”, licht Jaasma toe. “Dat heb ik van huis uit meegekregen. Vroeger kon ik uren achtereen door de natuur struinen. In mijn werk als goudsmid gebruik ik de natuur ook graag als inspiratiebron. Het lijnenspel, de vormen, de kleuren en de contrasten zie je vaak terug in mijn creaties. En je hoeft vaak niet ver van huis te gaan om mooie dingen te kunnen ontdekken. Ook hier in de Noordoostpolder heb je prachtige natuur. Daar staan veel mensen niet zo bij stil. Dat zou best eens wat meer gepromoot kunnen worden. Alle paddenstoelen heb ik bijvoorbeeld gefotografeerd rondom Kraggenburg. Je moet alleen wel oog hebben voor al dat moois. Dat probeer ik de mensen nu ook te laten zien met mijn foto’s. Het is ook een soort bewustwordingsproces.”

“De truc is om paddenstoelen van onderaf en met de juiste belichting te fotograferen” | Fotografie: Pim van der Maden

Tijdsintensief

Dat het fotograferen niet zo eenvoudig is als het lijkt, blijkt wel uit het verhaal achter de foto van de mestinktzwam. “Die groeien in het voorjaar op mest van koeien. Ze zijn maar 2,5 cm hoog en heel kwetsbaar. Na lang struinen had ik de ideale modellen gevonden. Ik was net bezig om mijn lampen neer te zetten - dat duurt wel een uurtje - toen opeens de zon doorbrak. Daar kan de mestinktzwam slecht tegen, De hoedjes gingen opkrullen… Weg fotomoment. Dan ben je dus te laat en moet je op zoek naar een nieuw model. Voordat je dan weer de goede compositie hebt gevonden, kan er weken overheen gaan. Maar dat is ook wel weer de sport.”

Contrast creëren

Wat komt er nu precies kijken bij goede macrofotografie? Jaasma wil best een tipje van de sluier oplichten. “Het gaat vooral om het proces van focus stacking: het gebruik van verschillende scherptedieptes. In de macrofotografie heb je maar een klein gedeelte van de foto dat scherp is. Je maakt daarom heel veel beelden achter elkaar. Dat gaat automatisch met focus bracketing, waarbij de scherptediepte iedere keer wordt versteld. Vervolgens gebruik je een sofwareprogramma, dat de foto’s gaat matchen en de scherpte delen van de foto’s eruit haalt en gaat combineren. Op die manier kun je veel meer contrast creëren. Soms gebruik je wel 60 foto’s die je over elkaar legt, om de ideale compositie te krijgen. Toch moet het voor mij wel natuurlijk blijven. Kleine imperfecties op de paddenstoel of bijvoorbeeld een vliegje laat ik gewoon zitten. Het fotograferen zelf duurt meestal zo’n 4 tot 5 uur. Maar de nabewerking kan wel 3 dagen duren. Nu moet ik wel toegeven dat ik een pietjeprecies ben. Het moet voor mij helemaal perfect zijn. Ook het printen. Dat doe ik niet zelf. Ik heb iemand gevonden die dat perfect voor me uitvoert. Het is uiteindelijk een product, waar ik zelf achter moet kunnen staan net als bij mijn sieraden.” Hij verkoopt de foto’s via zijn website: www.marceljaasma.nl

Het geheim van de smid

“Ik zie in de paddenstoelen niet alleen prachtige objecten om te fotograferen. Maar ze inspireren me ook bij het maken van sieraden”, vertelt Jaasma. Met de structuur van de sporen van Vroege franjehoed als voorbeeld, heb ik deze ringen gemaakt.” Hij laat twee ringen zien. Een roségouden ring met een golvende lamellenstructuur en cognackleurige diamanten en een witgouden evenknie met witte diamanten. “Het mooiste is om beide ringen met elkaar te combineren”, aldus de trotse maker. “Dan creëer je het ultieme contrast, tussen licht en donker en de tegenovergestelde golfbewegingen. De enkele ringen komen al mooi uit. Maar in combinatie versterken ze elkaar. Net als de paddenstoelen en hun natuurlijke achtergrond.” Er zit volgens Jaasma wel meer overlap tussen de paddenstoelenfotografie en het goudsmeden. ”Je hebt je materiaal goud, zilver of een paddenstoel. Je zoekt er een model bij. In de natuur moet je dan werken met datgene wat je hebt. Je maakt er een compositie van. Dat is je eigen creativiteit. Vervolgens ga je kijken of het mooi is geworden en of je het nog moet bijschaven. Dan ga je schuren en polijsten tot je het gewenste resultaat hebt.” Het liefst verkoopt Jaasma de combinatie van de paddenstoelenfoto met de ringen. “Op die manier kun je het verhaal vertellen, dat bij het sieraad hoort. Het geeft er als het ware een extra dimensie aan.”

Inspiratiebron zijn de lamellen van de Franjehoed
Jaasma maakt er een roségouden en een witgouden ring van met een golvende lamellenstructuur en respectievelijk cognackleurige en witte diamanten

Uitbreiding

Jaasma wil deze nieuwe lijn paddenstoelensieraden in de toekomst uit gaan breiden. ”Ik heb nu al weer een paddenstoel op het oog, die ik onlangs gefotografeerd heb, die zich uitstekend leent als ontwerp voor een sieraad; een ring of een hanger. Dat is de porseleinzwam. De doorzichtige hoed met de sporen en de druppels, die er onderaan hangen, zijn een bron van inspiratie. Het is een prachtig exemplaar; daar zie ik zo een sieraad in. Ik heb er nu al zin in, om het met Cad Cam (tekenprogramma op de computer) uit te gaan werken tot een nieuw model ring of misschien wel een hanger.”

Expositie

Jaasma heeft plannen om meer te gaan doen met natuurfotografie. Naast de verkoop van de paddenstoelenfoto’s op zijn website, wil hij volgend jaar een exposite gaan organiseren in Emmeloord van de foto’s en de bijbehorende sieraden. “Ik wil er graag wat meer bekendheid aan gaan geven. Niet alleen voor verkoopdoeleinden, maar ook om te laten zien hoe mooi het is in de Noordoostpolder en wat je hier allemaal nog kunt ontdekken.” Ook zou hij graag zijn foto’s willen publiceren in een tijdschrift voor fotografie. “Dat is dan toch wel een stukje erkenning. Er zit zoveel tijd, energie en creativiteit in. Het zou mooi zijn als dat wat breder gezien wordt.”

Auteur: Thea van Setten
Fotografie: Pim van der Maden
Fotografie: Marcel Jaasma